Günümüzde önüne “açık” gelen birçok terim duyuyoruz. Örneğin; açık kaynak kod, açık erişim sistemleri vb… Açık terimi bankacılık için de 2016 yılında ABD’de gündeme geldi ve açık bankacılık (open banking) olarak hayatımıza girdi. Ülkemizde açık bankacılık için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (kısaca BDDK’nın) 2020 yılında yayınlamış olduğu yönetmelikle birlikte kanuni altyapısı da oluşturulmuş oldu. Finans sektöründe önemli bir dijital dönüşüm hamlesi olan bu gelişmeyle hedeflenen; bankacılık hizmetlerinden alınan faydayı en üst düzeye çıkarmaktır.
Açık bankacılık; müşterilerin özel finansal banka verilerinin izin ve onay şartı ile üçüncü parti kuruluşlarına açılması anlamına gelen hizmettir. Açılan bu bilgiler bazen kişisel bilgileri içerir, bazen de kamuyla paylaşılan kümülatif bilgiler olabilir. Kişisel bilgiler müşterilerin bankalarda bulunan özel bilgileri olarak tanımlanabilir. Bankalar bu verileri müşterinin açık rızası ve talep ya da talimatı olmaksızın paylaşamaz. Bu bilgilerin 3. Parti firmalarla paylaşılması ya da kamuya açılması için rıza, talep ya da talimat şarttır.
Temel harcama kalemleri olarak beslenme, barınma ve giyinme gibi harcamalarıyla birlikte diğer lüks harcamalar kişinin harcama alışkanlıklarını oluşturur. Bu harcamaların ortalama periyotlarda tekrarlanması ve aşağı yukarı benzer meblağlarla gerçekleştirilmesi, harcama alışkanlıklarını detaylandıran etmenlerdir. Bu alışkanlıklar yine kişisinin rıza, talep ve talimatı doğrultusunda kümülatif olarak kamuyla paylaşılabilir. Belli raporlarla farklı çalışmaların içerisinde yer alabilir. Ayrıca 3. parti dediğimiz finansal kuruluşlarla paylaşılıp anlamlandırılabilir. Bu finansal kuruluşlar, bankaların API’leri (Application Programming Interface) yardımıyla merkezi bir yapı kurup kişilere ya da kuruluşlara bu bilgileri merkezi yapıdan verebilir.
Açık bankacılık (open banking) kavramı, son yıllarda birçok ülkenin karar vericilerinin gündeminde olan bir konudur. Tüm dünyayı etkileyen COVİD 19 salgınıyla birlikte uzaktan devam ettirilen tüm işler için hiç olmadığı kadar gerekli hale gelmiştir.
E-HesApp çözümleri ile muhasebesel süreçlerinizi hızlandırın. Daha detaylı bilgi almak için web sitemizi ziyaret edin.
Açık bankacılık dünyada farklı örnekleri olan bir uygulamadır. Amerika’da, Meksika’da, İngiltere’de ve Avrupa Birliği’nin neredeyse tamamında kullanılan bir yöntemdir. Bazı ülkelerde işletmeler ve kişiler açık bankacılık hizmeti ile tüm bankacılık bilgilerine erişilebilmektedir. Bazılarında ise sadece ödeme emri başlatma, hesap hareketlerinin çekilmesi, kredi kartı bilgilerinin ve kredi bilgilerinin izlenebildiği örnekler mevcuttur.
Açık bankacılık kavramının tarihi incelendiğinde köklerinin 1980’e kadar uzandığı görülmüştür. O yıllarda Alman Federal Postanesi, 5 harici bilgisayarla bir ekran testi yapıp aşağı yukarı 2000 kullanıcıyı katılmaya davet etmiştir. Bu deneyin sloganı; “Oturma odasındaki bankam” olarak akıllarda kalmıştır. Çevrimiçi para transferini mümkün kılan deney, o zamanki teknolojiyle zoru başarmış, açık bankacılığın temelini atmıştır.
2007’de standart haline getirilen PSD (Payment Services Directive) Türkçe’si Ödeme Hizmetleri Kanunu tüm Avrupa Birliği’nde zorunlu hale getirilmiştir. İngiltere de AB üyesi iken bu standartlara uyum için çalışmıştır. 2009 yılında bu ödeme hizmetleri uygulaması tüm ülkelerde uygulamaya alınmıştır. PSD1 olarak anılan İlk Ödeme Hizmetleri Direktifi’nin hedefi yeni bir endüstri kategorisi oluşturmak, kolaylaştırılmış para transferi için Avrupa Birliği’nde bir standart edinmek ve bankaların şeffaf hizmet sunmasını sağlamaktı.
2015 yılında gündeme gelen PSD2 adında revizyonla beraber yalnızca ödeme emri değil bankacılıkta edinilen tüm bilgilerin sağlanabilmesi ile ilgili standartlar belirlenmiştir. PSD2’nin yayınlanmasından sonra 2007 yılında kanun PSD1 olarak anılmaya başlanmıştır. PSD2 ile birlikte Avrupa’daki ve Avrupa dışındaki kullanıcılara hesap bilgilerini görme, ödeme başlatma, rutin ödeme işlemlerini gerçekleştirme ve tüm finansal hesaplara erişim hizmetleri sunulmuştur. PSD2 ile birlikte üçüncü parti sağlayıcıların pazara erişimi kolaylaşmış, sektörde rekabet ve akabinde iyileşmeler hızlanmış ve yenilikçi finansal çözümlerin önü açılmıştır.
Bu standartlar ve mevzuatsal düzenlemelerle elde edilmek istenen temel amaç, standartları kabul eden ve uygulayan ülkeler arasında rekabetçi bir ödeme piyasası geliştirmekti. İlk etapta ödeme uygulamalarının aynı kuralları içerdiği, Avrupa Birliği, İzlanda, Norveç ve Lihtenştayn’ın bulunduğu bir pilot alan oluşturuldu. Ödeme piyasasını yeni oyunculara açmak için ödeme hizmetleri sağlayıcısı kategoriler oluşturuldu. Böylece Birleşik Avrupa Ödeme Alanı için temeller atılmış olmakla beraber finansal teknoloji sektörünün gelişmesi hızlandırıldı.
Kişisel finans, kişinin gelirleri ve giderleri arasında bir denge oluşturması anlamına gelir. Temelde tüketicinin parasal kaynaklarını biriktirme, tasarruf etme, gelir oluşturma, harcama, bütçeleme veya yatırım yapma faaliyetleri ile gerçekleştirdiği bir döngü olarak tanımlanabilir.
Açık bankacılığın söz konusu olmadığı zamanlarda kişisel finans faaliyetleri; bankayı fiilen ziyaret ederek, müşteri temsilcisiyle konuşarak, evde hesaplamalar yaparak ve bu hesaplamalardan elde edilen sonuçları not alarak gerçekleştirilebilir. Fakat günümüzde birçok kişinin farklı bankalarda farklı faizler işleyen farklı krediler ve kredi kartları, farklı kanallardan internet alışverişleri, farklı meblağlarda ödemeleri, harcamaları ve bununla beraber farklı gelirleri mevcuttur. Bu hareketleri manuel takip edebilmek yoğun bir hesaplama ve plan gerektirmektedir. Üstelik kusursuz planlar yapılsa da beklenmedik giderler veya ödemeler söz konusu olduğunda tüm plan alt üst olur. Bu durumda günümüzde birçok faktörün etki ettiği bu hesaplama metodu oldukça eskimiştir.
Artık finansal bir karar vermek için mümkün olan en fazla bilgiye ulaşmak, kararın tutarlılığını etkileyen en önemli faktördür. Bir ekranda izlenebilecek tüm varlık ve para hareketi bilgisi, bütçe ve yatırım kararlarına doğrudan etki edecektir.
Açık bankacılık sayesinde birkaç saniyede tüm bankalardaki gelir ve giderlerinizi takip edebilirsiniz. Açık bankacılık hizmetleri size yerinizden kalkmadan para transferi ve ödeme yapabilme kabiliyeti, bütçeleme ipuçları, tasarruf püf noktaları, fiyat/ödeme karşılaştırma seçeneği, anlık durum bildirimleri ve kişiye özel yatırım tavsiyeleri sunacaktık. Böylelikle kişisel finans faaliyetleri bir anda dijitale taşınmış olur. Uzun hesaplamalar ve esnek olmayan planlar geride kalacak, para hareketi gerçekleştirdiğimiz dijital kaynaklar gibi parayı yönetme kabiliyetimiz de dijitalde yönetilecektir.
Günümüzde açık bankacılık hizmetlerini destekleyen uygulama, Avrupa’da tüm bankalar tarafından kullanılmakta olan bir altyapıdır. Türkiye’de Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında 6493 Sayılı Kanun ile ilk etapta PSD1’in standartlarının yürürlüğe girmesiyle birkaç startup ismini bu alanda duyurmaya başladı. Startup firmalar bu teknolojiyi benimseyip bu alandaki geliştirme çalışmalarını sürdürdü.
Ülkemizde açık bankacılık kapsamında gerçek ve tüzel kişilere şu anda ödeme emri başlatma ve hesap hareketlerinin izlenmesi olmak üzere 2 hizmet sağlanmaktadır.
e-HesApp gibi Üçüncü Parti Sağlayıcı (Third Party Provider – TPP) firmalar, kişi veya kurumların çalıştığı birden fazla bankadaki hesap hareketlerini tek bir uygulamadan ya da mobil applicationdan görebilmenizi sağlar. Şu anki merkez bankası standartlarına göre kredi kartı bilgileri, kredi ve vadeli hesap bilgileri paylaşılamamaktadır. İlerleyen günlerde bu standartların esneyeceği öngörülmektedir.
Bu standartlar şu anda BKM (Bankalar Arası Kart Merkezi) tarafından yayınlanmıştır.
Açık bankacılık hizmetlerini kullanmak isteyen firmalar, sunucu sağlayıp sunucunun dış IP’sini bankaya iletmelidir. Bankalara verilen yetki ile genel prosedürleri uygulandığında açık bankacılık hizmetlerinden yararlanılabilir. Şirketlerde bu süreçlere ayrılmış iş birimleri ve bu işlere ayrılan kaynaklar olduğundan bu süreçler kolay atlatılmaktadır. Fakat bireysel müşterilere söz konusu süreç oldukça meşakkatli gelmektedir. Bireysel müşterilerin açık bankacılıktan faydalanabilmesi için farklı bankaları ziyaret edip her birine dilekçe vermesi akabinde dış IP tanımlatıp banka prosedürlerini yerine getirmesi gerekmektedir.
Merkez Bankası’nın çıkardığı API ile kişiler TPP uygulaması indirdiğinde sisteme Merkez Bankası’nın tanımladığı güçlü kimlik doğrulaması (örneğin; e-Devlet sistemi) altyapısı ile hesaplarının bulunduğu tüm bankaları görebilecektir. Bu aşamada belli bir içerik yönetim sistemi sayesinde görmek istenilen bankanın hesaplarına müşteriler tarafından erişim izni verilebilecektir. Kimlik doğrulama ve yetkilendirme işlemi BKM tarafından onaylandığında izin verilen banka hesabına dair bilgiler uygulamada görülebilecektir. Söz konusu onaylar süreli olup unutulan uygulamalarda sürekli erişim devam etmeyecektir.
Third Party Provider firmalar yapay zeka yardımıyla kişilerin harcama alışkanlıklarını anlayıp rutin alışverişler konusunda başka firmalarla işbirliği yaparak kampanya önerileri sunabilecektir. Üstelik tüm banka hesap hareketleri tek noktada buluştuğu için harcama alışkanlıklarını daha iyi anlamlanacak, daha doğru sonuçlar doğacaktır.
BKM ve Merkez Bankası gibi resmi kurumlara tek bir temsilci üzerinden gidebilmek için Açık Bankacılık Derneği kurulmuştur. e-HesApp bu derneğin 6 kurucu üyesinden bir tanesidir. Sektörel temsilcilerin sözcüsü olarak açık bankacılığın bireylere ve şirketlere uygulanması, banka onay süreçleri ve banka entegrasyonları konularında Merkez Bankası ile görüşmeler yapmaktadır.
e-HesApp 2020 yılında kurulduğunda SAP Danışmanlığı, e-fatura e-defter gibi hizmetler sağlayan bir danışmanlık şirketiydi. İş hacmi ve sektörün ihtiyacı olan bir alan olması tespit edildikten sonra e-HesApp açık bankacılık faaliyetlerinde özelleşmiş ve Third Party Provider olarak faaliyetlerine devam etme kararı almıştır. Günümüzde çok sayıda holding ve büyük ölçekli firmanın yanı sıra orta ve küçük ölçekli firmalara da bu alanda katkı sağlamaya devam etmektedir.
Açık bankacılık uygulamaları içerisinde önemli portföye sahip e-HesApp; hizmet verdiği çözümleri ile karmaşıklaşan muhasebe süreçlerini anlık ve kolay bir hale getirmektedir. Sağladığı çözümler aşağıdaki gibi özetlenmiştir.
e-HesApp Özeti: Bankalardan edinmek istediğiniz tüm banka hareketi bilgilerini halihazırda kullandığınız SAP sisteminizde olması gereken alanda anlık olarak görebilirsiniz. Üstelik bu hareketleri otomatik muhasebeleştirebilirsiniz. Açık bankacılık prensiplerine uygun anlık banka mutabakatı sayesinde muhasebe birimlerinin bankalardan bilgi alma işlemine gerek kalmadan otomatik bilgi aktarımı gerçekleştirebilirsiniz. Açık bankacılık sayesinde internet bankacılığı ve mobil bankacılık sisteminize girer gibi kendi ekranlarınızda banka hesap özetinizi görüntüleyebilirsiniz. Çek, arbitraj, pos tahsilat, sanal pos, pos komisyon gibi karmaşık kayıtları bile tek ekrandan kayda alabilirsiniz. Belirli saatlerde ve günlerde banka bakiyeleri ile birlikte çek, senet, kredi gibi nakit bilgileri içeren raporları PDF ve HTML formatlarda e-posta yoluyla ilgili kişilere otomatik gönderebilirsiniz.
e-Ödeme Sistemi: Açık bankacılık sayesinde tüm talimatları SAP içerisinden çıkmadan hazırlayabilirsiniz. Açık bankacılığı destekleyen banka sistemleri için talimatları e-imza veya mobil imza ile bankaya gönderebilirsiniz. Personel avans ödemelerini satıcı/müşteri ödemeleri gibi onaya sunup talimatları hazırlayabilirsiniz. Vergi, SGK, ithalat, hesaplar arası virman, swift, arbitraj gibi satıcı/müşteri dışında kalan ödemeleri de talimatlarını hazırlayabilirsiniz.
Online DBS: Doğrudan Borçlandırma Sistemi olarak bilinen DBS’de bayilerin veya distribütörlerin ana firmaya yapacakları vadeli ödemeler, bankalar aracılığı ile sunduğumuz açık bankacılık ödeme sistemi çözümlerimiz sayesinde otomatik olarak yapılmaktadır.
Pos Tahsilat: Pos Tahsilat çözümümüz ile ödeme alma işlemlerinizi açık bankacılık sayesinde hızlandırabilirsiniz. Tek ekranda güvenle ödeme yapabilir, rapor alabilir, analiz takibi yapabilir, dinamik ekranlardan banka ve tarih bazında komisyon bedellerini takip edebilirsiniz.
Pos Raporlama ve Mutabakat: Açık bankacılığı destekleyen birçok bankada pos cihazınız, E-Ticaret sisteminde çalıştırdığınız birden çok pos cihazınız olsa da tüm hareketleri anlık olarak gözlemleyebilirsiniz. Bankalarla yapılan komisyon anlaşmasını tek ekranda izleyebilirsiniz. Taksitli işlemlerin gelecek dönemlerde ödeme planına yansımasını takip edebilirsiniz.
e-Hesapp çözümleri hakkında detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
